Borsa İstanbul A.Ş. minimum halka arz tutarı kriterini iki kat artırdı.
Borsa İstanbul A.Ş. minimum halka arz tutarı kriterini iki kat artırdı.
Son 1 yıl içerisinde gerçekleştirilen halka arzlara hem şirketler tarafında hem de yatırımcılar nezdinde ciddi ilginin olduğu görülmektedir. Bu ilginin nedenleri üzerinde durulabilir. Küresel boyutta halka arzlara ilginin artması ve bunun Türkiye sermaye piyasalarına da yansıması, pandemi döneminde bazı sektörlerin ön plana çıkması, borsa endeks performansının yükselmesi ve bunun şirket değerlerine olumlu yansıması, küçük yatırımcılar için borsanın iyi getiri sağlayabilen alternatif bir yatırım aracı olarak ön plana çıkması gibi birçok sebep üzerinde durulabilir. Ayrıca, halka arzını gerçekleştiren firmaların fiyat performanslarının yüksek olması da çok fazla sayıda küçük yatırımcının halka arzlara ve dolayısıyla borsaya ilgisini artırdı. Bu dönemde Türkiye’de sermaye piyasalarına yatırım yapan küçük yatırımcı sayısında büyük artışlar yaşandı.
2020 yılı Ocak ayından günümüze kadar gerçekleştirilen 9 şirketin halka arzları ve borsa performansları hakkındaki bazı tespit ve değerlendirmelerimiz aşağıda sunulmaktadır. Aşağıdaki tabloda şirketlerin halka arz sonrası Borsa’da işlem görmeye başladıktan sonra halka arz fiyatları ile 22 Şubat 2021 tarihi itibariyle gerçekleşen fiyatları karşılaştırılmıştır. Bu tablodan görüleceği üzere söz konusu şirketlerin fiyatlarında yüksek oranlarda artışlar gerçekleşmiştir. Yalnız bu tabloda görülen şirketlerin fiyat performansları bile küçük yatırımcıların halka arzlara ve dolayısıyla sermaye piyasalarına ilgilerinin enden artığını göstermek için yeterlidir. Burada görülen artışlar başka hiçbir yatırım aracı ile sağlanamayacak bir getiri oranı göstermektedir.
Halka arzı gerçekleştirilen şirketlerin fiyatlarındaki artış firmaların piyasa değerlerine yansımış ve aynı oranlarda aşağıda görülebileceği gibi artışları beraberinde getirmiştir.
Halka arzlarda son bir yılda görülen bu olumlu durumdan dolayı şirketlerin halka arzlara ilgisi arttı. Halihazırda halka arza hazırlanan şirketler süreçlerini hızlandırdılar, diğer firmalar da hemen süreçlerine başlayarak yol almaya çalıştılar. Halka arz piyasasını yakından takip edenlerin de bildiği gibi hem Sermaye Piyasası Kurulu (SPK) hem de Borsa İstanbul A.Ş. (BİAŞ) nezdinde birçok halka arz ve Borsa’da işlem görme başvurusu bulunmaktadır. Bu konu ile ilgili olarak basına yansıyan haberler görülmektedir.
Ayrıca, SPK COVID-19 salgınının ülkemiz finansal piyasalarında oluşturduğu olumsuzlukların en aza indirilmesi, uzaktan çalışma uygulamasının devam ettiği sermaye piyasalarındaki paydaşlara bu zor dönemde kolaylık sağlanması, halka açılmayı planlayan ortaklıklarda; halka arz işlemlerinin belli bir tarih aralığına sıkışmasının önlenebilmesi, payları ilk defa halka arz olacak ortaklıkların yetkili kurumlarca kapsamlı değerlendirilme sürecinin sağlıklı yürütülmesine imkan tanınması ve yatırımcıların da söz konusu ortaklıkların izahnamelerini kapsamlı değerlendirebilmelerine ilişkin ihtiyaç duyulan zamana sahip olmalarına olanak tanınması amacıyla 04.02.2021 tarihinde bir ilke kararı almıştır. Bu ilke kararı ile ilk halka arzlar sırasında izahname kapsamında kullanılacak finansal tabloların süresi uzatıldı ve dolayısıyla halka arz satış dönemlerine ilave süreler verilmiştir.
SPK’nın pandeminin etkilerinin çok fazla hissedildiği bu dönemde, şirketlerin artan finansman ihtiyaçlarını karşılamak adına aldığı bu karar hem bu dönemde halka arza ilişkin süreçlerini devam ettiren şirketlerce hem de sermaye piyasalarında oldukça olumlu karşılandı.
ANCAK, SPK söz konusu olumlu ilke kararının yayınlanmasından tam bir hafta sonra 12 Şubat 2021 tarihinde BİAŞ Kotasyon Yönergesi’nde ani ve beklenmedik bir değişikliğe gitti. Yapılan bu değişikli ise halka arz süreçlerini devam ettiren ve hatta ilgili kurumlar nezdinde incelemeleri devam eden ve de halka arz tutarı 40 milyon TL’nin altında olacak şirketlerden yeni kriterlere durumlarını uyarlayamayanlar ya süreçleri tamamen iptal etmek veya ertelemek zorunda kalmışlardır.
Kotasyon Yönergesi’nde 12 Şubat 2021 tarihinde yapılan değişiklik ile Pazar kabul şartlarında aşağıdaki yeni sayısal kriterler uygulanmaya başlanmıştır.
Borsa’da büyüklük kriterleri olarak en küçük pazar Alt Pazar’dır ve burası için minimum halka arz büyüklüğü değişiklik sonrası 40 milyon TL olarak belirlenmiştir. Bu tutar daha önce 20 milyon TL olarak uygulanmaktaydı. Ana Pazar için olan 50 milyon TL’lik minimum halka arz tutarına ilişkin sınır ise 75 milyon TL’ye yükseltilmiş durumdadır. Borsa’nın en prestijli pazarı olan Yıldız Pazar için ise ilk halka arz büyüklüğü 200 milyon TL’den 300 milyon TL’ye çıkarılmıştır.
BİAŞ’ın 12 Şubat 2021 tarihli ilgili duyurusunda, pay piyasasında işlem görmeye başlayacak paylarda derinliğin artırılması amacıyla kriterlerin yükseltildiği belirtilmekle birlikte, kriterin uygulanmasına ilişkin olarak herhangi bir geçiş süresi belirtilmemiş olup, dolayısıyla değişik yayın tarihi itibariyle uygulamaya geçmiştir.
Peki bu değişiklik ne anlama geliyor?
Daha önce, BİAŞ’ın 14 Eylül 2020 tarihinde Kotasyon Yönergesi’nde yaptığı değişiklikler ile daha çok KOBİ’lerin işlem görebildiği Gelişen İşletmeler Piyasası kapatılmış ve burada işlem gören şirketlerin tamamı Borsa’nın alt pazarına alınmıştı. Dolayısıyla bu karar ve alınan son karar ile KOBİ’lerin Borsa kanalını kullanarak finansman sağlamalarını oldukça zorlaştırmıştır. Borsa’nın mevcut pazar yapılanmasında KOBİ’lerin doğrudan işlem görebilecekleri bir pazar bulunmamaktadır.
Halihazırda şirketlerin ilk halka arz için başvurabileceği yukarıdaki 3 pazar dışında Borsa’nın herhangi bir pazarı bulunmuyor. Bu 3 pazarda da ayrıca geçmiş 2 yılda karlılık şartı bulunmaktadır. Bunun tek istisnası, Yıldız Pazar’da işlem görmek isteyecek şirketlere tanınmış durumdadır. Dolayısıyla istisnadan da sadece büyük şirketler faydalanabilmekte, diğer şirketlerin ise faydalanması söz konusu olamamaktadır. Bu durum ise yeni getirilen minimum halka arz büyüklüğünü sağlamakla birlikte yeni yatırımlarla şirketlerini geliştirmeye çalışan, ilave finansmanlara ihtiyaç duyan ve yatırımlarından kaynaklı 2 yıllık karlılık şartını sağlayamayan KOBİ’lerin de halka arzlar gerçekleştirerek Borsa’dan finansman sağlamalarının önünde engel olmaya devam etmektedir. İki yıl karlılık şartını da sağlayan bir KOBİ, Borsa’nın en düşük kriterlerin olduğu pazar olan Alt Pazar’da işlem görmek için mevcut düzenleme gereğince minimum 40 milyon TL tutarında halka arz gerçekleştirmek durumundadır. Örneğin toplam şirket değeri 100 milyon TL olan bir KOBİ bu şartı sağlamak için en az 40 milyon TL’lik bir halka arzı gerçekleştirmek zorundadır. Bu durumda şirketin %40’ı halka arz edilmiş olacaktır. KOBİ’nin toplam şirket değeri 70 milyon TL ise bu durumda da 40 milyon TL’lik halka arzı gerçekleştirmesi durumunda şirketin %57’si halka arz edilmiş, yani halka açıklık oranı %57 olacaktır. Bu kadar yüksek bir oranda bir halka arzın gerçekleştirilmesi ise hem denetleyici otoriteler nezdinde hem de sermaye piyasası nezdinde oldukça zor olacaktır.
2020 yılı Ocak ayından günümüze kadar gerçekleştirilen 9 şirketin halka arz edilen paylarının toplam değeri 1,3 milyar TL seviyelerindedir. Yeni getirilen minimum halka arz tutarı kriterlerini bu 9 şirket açısından değerlendirdiğimizde;
- Yalnızca Kervan Gıda ve Işık Plastik kriterlerden etkilenmeyecek, Kervan Gıda Yıldız Pazarve Işık Plastik Ana Pazar şartını sağlayacaktır.
- Yalnızca Esenboğa ve Arzum Ana Pazar koşulunu sağlayacaktır. Bu iki şirket payları Yıldız Pazar’da işlem görmeye başlamıştır.
- Yalnızca Fade ve Kontrolmatik Alt Pazar şartını sağlayacaktır. Fade kriteri yalnızca 3,2 milyon TL farkla sağlayabilmektedir. Bu iki şirket payları Ana Pazar’da işlem görmeye başlamıştır.
- Kalan 3 şirket ki bunlar ARD Bilişim, Bayrak EBT ve Taban Dinamik Isı olup, getirilen ninimum halka arz tutarı kriteri sağlayamadıklarından payları Borsa’da herhangi bir pazarda işlem göremeyecektir. Bu üç firmanın payları da Ana Pazar’da işlem görmeye başlamıştır. Bu üç firmadan ARD Bilişim’in payları hali hazırda Yıldız Pazar’da işlem görmektedir.
BİAŞ’ın 12 Şubat 2021 tarihli duyurusunda herhangi bir geçiş süresi ve süreci belirlenmediğinde, mevcut başvurulara da bu yeni getirilen kriter uygulanacaktır. Mevcut başvurular içerisinde yeni getirilen minimum halka arz tutarını sağlayamayan şirket sayısının toplam başvurusu incelenen şirket sayısının yaklaşık yarıya yakını olduğu söylenebilir.
Halka arza yönelik hazırlıklarına başlamış veya bu süreci tamamlayarak halka arza yönelik esas sözleşme tadil taslağını onaylanması için SPK’ya başvuru yapmış veya bu süreci de tamamlayarak halka arz ve Borsa’da işlem görmek üzere SPK ve BİAŞ’a başvurmuş veya bu süreci de tamamlayarak SPK ve BİAŞ incelemeleri devam eden şirketlerin yeni getirilen düzenlemeye uyum sağlayamamaları durumunda halka arz süreçlerini iptal etmemeleri için alternatifler bu firmalara sunulabilmelidir.
Söz konusu şirketler halka arz edecekleri nominal pay tutarını artırarak veya getirilen yeni büyüklüklere uyum sağlayabilmek için halka arz süreçleri ertelemek suretiyle halka arz sürecini devam ettirme kararını verebilirler. Ancak, bu alternatifleri sahip olmayan firmalar halka arz süreçlerini iptal edebileceklerdir. Bu sürece kadar yaptıkları harcamaları kalıcı bir maliyet olarak kendilerinde kalacaktır. Yeni getirilen düzenlemede konulan halka arz büyüklüğünü sağlayamayan şirketlerin halka arz süreçlerini devam ettirebilmeleri için bu şirketlerin belli orandaki payları bir girişim sermayesi yatırım ortaklığı portföyüne alınarak, girişim sermayesi yatırım ortaklığı yeni kurulmuş ise halka arz ile halka açık bir girişim sermayesi yatırım ortaklığı olması durumunda ise ikinci bir halka arz ile dolaylı olarak halka arzları gerçekleştirilebilir. Bu şekilde yapılabilecek yöntemde istenilen halka arzın çok daha düşük tutarında sınırlı tutulması, bu işlem gerçekleştikten sonra bu şirketlerin halka arz büyüklükleri sağlamaya yönelik olarak gerekli tedbirleri alarak sürece devam etmeleri doğru olacaktır. Dolayısıyla, bu veya buna benzer yöntem ile halka arzların gerçekleştirilmesi ile halka arz büyüklüklerini sağlayamayan firmalara da önemli bir alternatif sunulmuş olacaktır.